prahastha gugur

PRAHASTHA GUGUR

(Kaaturaken dening : Ibnu Marwah)

(II)

Kocapa, Bathara Danaraja kang lagi wae arep niliki reksane, dadi kaget sakala pirsa para Juru Taman Kadhewatan padha rebah kasulayah. Luwih kejot maneh bareng uninga lamun Kembang Dewa Retna musna kacidra Dasamuka, adhine dhewe kang dikira wis mertobat mau. Duka yayah sinipi Bathara Danapati, gya cancut taliwanda napak gegana arsa mbujung playune duratmaka. Nanging durung adoh nggone mbujung kedadak Danaraja mandheg, awit krungu swara mbrengengeng kang ngetutake tindake. Sawuse kawaspadakake jebul suwara mbrengengeng mau suwarane Kumbang kang lagi nangis ngaru ara.Datan kasamaran maneh Hyang Danapati lamun iku Kumbange Kembang Dewa Retna kang uga rumangsa kelangan papan panungsunging madu. Mula Hyang Kuwera gya manbda marang ponang Kumbang :

“Heh, Kumbang aywa kita walang ati ayo dherekna tindakku tak bujunge playune Maling Aguna kang wus kumawani nyidra Kusuma Dewa Retna”.

Mula Kumbang banjur nurut ndherekne tindake Bathara Danaraja. Enggaling wong crita wus ketututan lakune Dasamuka gya kaendheg kanthi basa kang alus manuhara dening Hyang Danaraja.

“Yayi kadange pun kakang, Dasamuka, coba lerena sawantara pun kakang arsa paring pangandika marang jeneng kita yayi”.

“We lha dala.... kakang Pukulun, aja dadi atimu dene aku lunga tanpa pamit marang Si Kakang”. Wangsulane Dasamuka kaya ora ana apa-apa.

“Iya yayi perkara iku ora dadi apa. Nanging yayi, sajake si adhi nggawa tanduran kang pun kakang reksa ing taman kadhewatan. Yayi, yen si adhi kepengin mbibit tanduran kadhewatan pun kakang ora kabotan, nanging aja kembang kui ya dhi”.

“Ora tak selaki Kakang, pancen aku njabut Kembang Dewa Retna iki arep tak gawa bali. Lan iki ora arep tak tandur utawa tak tangkarake ing marcapada, nanging iki bakal tak obong neng Alun-alun praja Ngalengka kanggo srana kamuktenku lan kuncaraning negara Ngalengka kakang”.

“Aja ya dhi, lekas kita kang kaya mangkono iku tuhu tan prayoga. Lekas kang kaya mangkono iku mau yegti padha karo ngrusak kodrat kang wus tinata dening Jawata. Mula yayi, enggal ulungna Kembang Dewa Retna iku marang pun Kakang bakal pun Kakang balekne ing papane sakawit”.

“Kakang Danaraja” santak wuwuse Dasamuka “Kakang iki wis dadi Dewa barang kok ora tansaya pinter nanging panggah bodho ta Kakang? Sumurupa, Kembang Dewa Retna iki mungguhe Kakang Danapati ora ana gunane babar pisan, kajaba mung ngebot-ngeboti sanggan. Lha samengko Kembang Dewa Retna tak gawa arep tak musnakake dimen kakang Pukulun lepas saka kuwajiban. Tur nehna yen Kembang Dewa Retna klakon musna, bakal langgeng nggonku ngayomi kawula ing Ngalengka. Jagat bakal weruh yen Trahe Rama Begawan Wisrawa luwih mulya lan luwih kinurmat yen ditandhingake karo trahe Dasarata utawa ratu-ratu liyane. Wis saiki kakang enggal bali marang kadhewatan, aku ya arep nerusake laku bali menyang Ngalengkadiraja”.

“Dasamuka, ora perlu kakehan rembug” Danapati wiwit muring krungu rembuge Dasamuka sing tansaya nggladrah ora genah “saiki Kembang Dewa Retna pasrahna pun kakang, aja ngenteni pun kakang nesu”.

“Elho ? Kowe arep apa Danapati ? nek nesu nesuwa! Ayo ngajak apa tak ladeni, wong tuwa ora pantes disembah, sida dadi pangewan-ewane Dasamuka kowe!”

Perang tandhing ora bisa diendhani. Dasar padha sektine, padha digdayane. Sang Danaraja Dewa kang tan kasinungan ing pati, Dasamuka narendra kang nggadhuh aji Pancaswana, saben-saben mati bisa tangi maneh. Dadi suwe lan rame nggone padha bandayuda. Nanging pranyata Dasamuka nyata sekti mandraguna, eling-eling tau tate mbedhah Kaendran, mula saya suwe saya kendho krodhane Bathara Danaraja, ing wasana kena kalena ginigit janggane rubuh kantaka padha sakala Bathara Danapati. Datan sranta Dasamuka gya mlayu ninggalne mungsuhe daya-daya bali menyang negarane.

Prasasat lumpuh tanpa daya Bathara Danaraja, playune Dasamuka mung bisa disawang kanthi rasa pangigit-igit, awit rumangsa ora keconggah nyegah tindak dur angkara. Nalika samana Bathara Danarja mung tinunggon dening Kumbanging Kembang Dewa Retna kang mung bisa nangis karuna kelara-lara. Ananging adiling jagat lan adiling kahanan, panalangsane Bathara Danaraja apa dene Kumbanging Dewa Retna wus kuwawa ngrawuhake Jawata ing Suduk Pangudal-udal, Sang Hyang Naradha ya Sang Resi Kanekaputra kang gya mrepegi papane kang lagi padha nandhang dhuhkita.

“Prakencong-prakencong, pak-pak pong, waru dhoyong, kali jogle sapa sing gawe.....” aloke Bathara Narada “Ulun waspadakne iki kaya Danaraja lan Kumbange Dewa Retna? Ya gene kita wong loro sajak padha nawung sungkawa ?”.

“Nyadhong duka saha ngaturaken katiwasan Pukulun” ature Danaraja “kembang Dewa Retna ingkang dados reksan kula dinten samangke kacidra dening titah ingkang murang tata, kula minangka pangreksa boten kuwawa nyugengaken Kembang Dewa Retna malah kepara kaprawasa dening mengsah temah lumpuh tanpa daya kados ngaten punika”.

“Mengko dhisik Danaraja” Wuwus wangsulane Bathara Narada “kita ngaturake yen kembang Dewa Retna kacidra dening titah, banjur sapa titah iki dene duwe kekuwatan kang bisa ngasorake jeneng kita Danapati?”.

“Nuwun inggih pukulun, titah kalawau boten sanes namung kadang kula piyambak nuwun inggih pun Yayi Dasamuka” Bathara danaraja banjur nyritakne lelakon kang wus kelakon wiwitan nganti pungkasan “samangke borong anggen badhe paduka amurba awit wontening lelampahan ingkang kados punika, katuwak sumangga jaja, katigas sumangga jangga, kasendhal mayang kacemplungna kawah candradimuka kula boten badhe suwala”.

“Eh...eh....eh.....” wangsulane Bathara Narada sabar lan keprungu wicaksana “ora maido yen jeneng kita ora kuwawa ngalahne kadangira si Dasamuka, wong pancen sekti mandra guna, ajaa sekti mongsok yen biyen tau mbedhah kaendran barang. Sing baku saiki ayo padha mbudidaya murih Kembang Dewa Retna aywa kongsi diobong dening Dasamuka, awit lamun klakon Kembang Dewa Retna diobong ateges cures sakehing rewanda kang padha suwita marang Sri Ramawijaya”.

“Inggih Pukulun, punapa ingkang kedah kula lampahi sumangga kaparenga paring dhawuh”.

Bathara Narada gya manbda marang Kumbange Kembang Dewa Retna :

“Titah ulun Kumbange Dewa Retna, amung sira kang bisa nglari papan panggonane Kembang Dewa Retna, mula supaya luwih prayogane laku kita kudu nyuwita marang Prabu Rama, lan wiwit dina iki kita Ulun sabda wujuda dadi rewanda”.

Sinauran geter pater sabdane Hyang Kanekaputra, ambarengi ilang wujude Kumbang, kang ana malih dadi wujud rewanda kang nulya atur sembah marang Jawata sakloron.

“Matur sewu gunging panuwun Pukulun” ature rewanda kang dumadi saka kumbang mau karo nyembah “samangke wewujudan kula sampun dadaos wanara, lajeng kula kawastanan sinten? Sarta punapa ingkang kedah kula lampahi murih saged nyugengaken Kembang Dewa Retna?”.

“Iya-iya, sira Kumbang, gandheng wujud kita samengko wus wujud Rewanda, jeneng kita Ulun paringi tetenger Kapi Pramujabau. Samengko sira Ulun dhawuhi sowan marang Prabu Rama ing Gunung Maliawan, suwitaa marang panjenengane sarta aturna lelakon kang wus dumadi iki”.

“Kawula nuwun, nuwun ingggih pukulun keparenga kula bidhal dhateng Maliawan, wekdal punika ugi, pangestu paduka ingkang kula suwun”.

Sigra budhal Kapi Pramujabau laju tumuju Gunung Maliawan, Dene Bathara Narada lan Bathara Danapati sigra makahyangan. Sigeg.

***

Gantya kang cinarita, ing madyaning Alas Dhandhaka, ana satriya bagus warnane kang lagya nandhang sungkawa, yaiku Raden Leksmana Widagda. Nalika samana Raden Leksmana kadherekne repat Panakawan Catur, Semar, Gareng, Petruk lan Bagong. Ananging jroning kumpul-kumpul iku babar pisan Raden Leksmana ora ngendika apa-apa, anane mung meneng, ndhingkluk lan kala-kala unjal ambegan dawa, mracihnani lamun atine lagi susah kaworan bingunging pikir. Lekas kang kaya mangkono iku, tuhu agawe susah lan bingunge para panakawan kang ndherekake, mula para panakawan gya atur lelipur lan mbudidaya murih bendarane kersaa mblakakake jatining kasungkawan.

Wuse sawantara dilipur dening para Panakawan, Raden Leksmana gya paring dhawuh:

“Kakang Semar lan Panakawan kabeh, Ingsun mundhut pangapuramu kabeh, dene ingsun wus ngeneng sira kabeh, iya iki awit saka gedhening sungkawa kang ingsun sandhang. Mula sapisan maneh ingsun mundhut pangapuramu”.

“Aih....aih...begegeg, ugeg-ugeg, emel-emel sadulita” wangsulane Semar karo nyedhakne lungguhe “boten punapa Den, amung kemawon mbok ndika niku kersaa mblakakake menggah kang disusahake. Awit nek sampean mung kendel ngaten niku, marahi mbingungne atine sing ora ngerti kaya kula lan bocah-bocah niku. Aih....aih... abot-abote dadi batur, rasane mung sarwa luput, gek sing diluputne niku sing pundi kula lan bocah-bocah niku babar pisan ora ngerti”.

“Kakang Badranaya lan Panakawan kabeh, sira ora ana luput. Nanging apa bener sira kabeh ora ngerteni kang ingsun prihatinake?”.

“mBok Sumpah ta Den nek kula ngerti, sing ndika susahne niku napa?”.

“Kakekne Semar ki ya nggladrah” Bagong sing mapane rada adoh melu saulu, nyendhu rembuge Semar “wong arep omong nek ora ngerti ngono wae kok ndadak nganggo sumpah barang. Kaya omongane blantik wedhus wae”.

“Lha kowe kuwi pa lali ta Gong?” Petruk melu-melu guneman “genah sajege melu rombongan sing ingon-ingone akeh ketheke iki Kakekne Semar arep ajar-ajar mblantik ngono lho”.

“Bocah edan ora genah, bendarane susah malah padha clometan nggarap wong gerang pisan” wangsulane Semar nuli ature marang Leksmana “pripun Den napa sing mpun marakne sampean susah niki?”.

Dyan Leksmana unjal ambegan landhung, nuli wuwuse : “Iya kakang, kapetung wis meh madya candra iki, Kakang narpati Sugriwa lan para pandhereke ya sanggyaning Wanara, kabeh padha nandhang roga. Lire kabeh padha lara lan prasasat lumpuh tanpa daya, maneka warna cara katempuh murih kang padha lara enggal bisa waras, suprandene nganti titi kalungguhan iki babar pisan durung ana asile. Mula kakang Sinuwun Bathara Rama gya maneges marang ngarsaning Hyang Suksma kawekas. Pituduh kang ditampa ngandhakne yen larane para Rewanda iki awit saka trekahe Prabu Rahwana kang laku cidra, dhustha Kembang Dewa Retna. Kamangka Kembang Dewa Retna ngono mapan dadi pangapesane sakehing Rewanda Gunung Maliawan kene, dadi yen kongsi kembang Dewa Retna kasirnakne ateges bakal tumpes tapis sakehing wanara kang padha nyuwita marang kakang Prabu Rama”.

“Lha yen mpun ngoten, niku sing marahi susah empun genah” wangsulane Semar “sakniki, kari mikir carane nylametne Kembang Dewa Retna sing dicolong Dasamuka niku”.

“Mula saka iku kakang, nganti titi wanci iki Ingsun durung nemokake cara iku, malah bareng ngerti ana lelakon kang kaya ngene iki Raden Gunawan sing adhakane bisa asung pamrayoga, uga ora bisa apa-apa. Mula tekadingsun, ingsun arsa mlebu kadhaton Ngalengka bakal tak jupuk bali Kembang Dewa Retna, sanadyan lekas kang kaya mangkono iku bisa dingibaratake kutuk marani sunduk utawa ula marani gepuk, nanging ya mung iki siji-sijining cara kanggo mbudidaya murih lestarine bebrayan wanara Gunung Maliawan kene”.

“Waaa.......” Petruk melu-melu ngomong “napa sajake mboten enten cara sanes ta Gus? Miturut nalar kula, cara sing ndika dhawuhne niku kok nglengkara mungguh kasile, kurang-kurang bejane awake dhewe mati kaniaya, mbok ampun ndika Gus sing budhal. Merga nek sing budhal ndika dhewe, niku nek nganti mboten kasil sida entek-entekan, kethek-ketheke mboten saged dislametne, malah sampean nggih dadi korban.....”.

“Banjur sapa sing kudu budhal Petruk? Arep utusan salah siji saka prajurite Narpati Sugriwa, aran mokal, sebab ora ana siji-sijia wanara sing waras awake....”.

“empun-empun” Kyai Semar nuli aweh pamrayoga “nek kudu ndika dhewe sing mangkat, mangga kula dherekne, nanging sadurunge mangkat mangga kula dherekne kendel sakedhap, nyenyuwun palimirmane Gusti, mbok manawa kanthi cara makaten jawata badhe paring pitedah temah saged lebda ing karya”.

“Lha, nek ngene iki Kakekne ketok nek Semar tenan” grenenge Gareng nyambung tembunge bapakne “nggih Gus mangga sareng-sareng nyenyuwun pitulungane Hyang Suksma”.

“Nggih Gus Mangga, sareng-sareng ndonga rumiyin” bagong uga atur pamrayoga.

“Ya, ya kakang Ayo bareng-bareng nyenyuwun marang Jawata Linuwih”.

Kendel sawantara Dyan Laksmana lan para Panakawan, kabeh padha nyawijekne pancandriya maneges lan meminta nugrahaning Jawata. Ambarengi manthering panyuwunan, kedadak padha kajugarake nggone padha mangsah samadi, awit praptane Rewanda kapi Pemujabau kang prapta atur sembah marang Raden Leksamana.

“Kawula Nuwun Gusti, punten dalem sewu pun abdi ingkang marak datan katimbalan, punapa paduka Gusti kula Prabu Ramawijaya?” ature kapi Pemujabau wot sari.

“Gawe kejote tyang ingsun” wangsulane raden Laksamana karo nyawang tajem marang kang nembe prapta “iki ana wanara kang banget trapsila teka durung wanuh sapa jeneng ingsun. Mangko ta kisanak sira iku sapa? Lan ana parigawe apa teka ngupadi Prabu Ramawijaya”.

“Kawula Nuwun, nuwun inggih lepat nyuwun gunging pangaksami, kula pun Kapi Pemujabau ingkang dumados saking Kumbangipun Sekar Dewa Retna” Kapi Pemujabau nuli nyritakne lelakone nganti wekasan teka ing papan iku.

rumah tua

jalan-jalan

Luna Dan Carisa

inilah Lunamaya dan Ibunya Carissa

cucu mBah Marwah (cucu luar)

Husaini Mirza Iraniy Bin Ahmad Dasuki Abdurrahman.
Cucu lelaki pertama mBah Marwah,piatu sejak bayi dan ikut neneknya, kemudian ikut Pak Liknya di Yogyakarta.

Lakon Carangan

PRAHASTHA GUGUR

(kaaturake maneh dening : Ibnu Marwah)

(I)

“Raharja sapraptanira, Dhimas?” grapyak sumanak sabdane Sang Hyang Kuwera marang Prabu Dasamuka kang lagi wae miyak kang padha seba tumuli lenggah ing ngarsane Sang Danapati kang samengko wus asalira Bathara.Sanadyan yegtine jroning nala Sang Bathara rumangsa isih gela lan duka marang Sang Rahwana kang dhuking nguni tau tate ngrabasa Negara Lokapala lan meksa Sang Danapati kudu lengser saka keprabon.

“Awit saka pangestumu kakang, raharja sowanku ing ngarepe Kakang Danaraja, pangabektiku katur Kakang” wangsulane Prabu Dasamuka.

“Ya,ya Yayi, Si Adhi ngaturake pangabekti wus Ulun tampa, ora liwat pangestune pun kakang kebat tampanana yayi”.

“Ya, Kakang pangestune Dewa tak tampa kanthi senenging ati muga nambahana kawibawanku minangka narendra kang binathara”.

“Yayi Rahwana iya” kanthi ngati-ati Sang Hyang Kuwera manabda ndangu lekase Nalendra Ngalengka iku “Si Adhi prapta ing papan kene kanthi sumengka pangawak braja, iki apa mung saperlu mratinjo karaharjane pun kakang, apa kagungan kersa liya, yen ora kabotan mbok pun Kakang dijarwani ta dhi”.

Prabu Dasamuka ngguyu ngakak krungu pandangune Hyang Kuwera mangkono iku, lagi sawuse noleh ngiwa nengen sauntara banjur matur kanthi suwara kang katon yen diraket-raketake :

“Yen diarani kangen ya kangen, yen diarani keblasuk ya keblasuk tekaku ing ngarepe si Kakang iki. Genahe ngene Kakang, bares kures wae sabubare geger Lokapala jaman samana, jroning atiku ana rasa keduwung sing tanpa upama dene aku wis wani ngrabasa Lokapala lan gawe wisuna, malah kepara aku wis wantala ngarah patine sedulurku dhewe ya kakang Danapati. Nanging, kabeh mau wus kebacut, mokal bisa dibaleni maneh, mula anane mung rasa getun keduwung, ananlangsa anutuh dhiri. Prasasat saben dina aku mung bisa lenger-lenger, ora doyan mangan ora bisa turu nggetuni tumindakku kang degsiya marang sedulur tuwa. Sajake panalangsane atiku dirungu dening Dewa, temah ing sawijining wektu aku nampa wisik sing surasane wisik ngandhakake lamun aku temen-temen getun marang tumindakku kang murang tata duking nguni, mangka aku bakal bisa sapatemon klawan Kakang Danaraja sedulurku tuwa, dene sranane aku kudu mlaku mangidul tanpa menggok lan tanpa leren sadurunge bisa ketemu kakang Danapati. Jroning ati semu ora percaya marang isining wangsit, awit aku wis meruhi dhewe nalika samana kakang Danapati gugur ing madyaning rana katiban piandel Ngalengkadiraja ya Pedhang Mentawa, malah kunarpane kakang Danaraja dhewe ajur tanpa kukuban, sengara saiki bisa tak temoni. Nanging, ketang gedhene dosa kang tak sandhang ketang gedhene rasa keduwung lan panalangsaku, wangsit mau tak lakoni nadyan kudu ngalahake timbanganing nalar, ciptaku wektu iku pedah apa aku ndedawa urip yen tansah kagubel rasa dosa kang tan ana mendhane. Nanging pranyata wangsiting Dewa iku bener lan nyata, wusing tak lakoni mbuh pirang candra suwene, ora nyana ora ngira, aku tiba ing ngarsamu, kanthi semu ora percaya jebul pun kakang isih sugeng malah kepara wus dadi Dewa kang banget merbawani”.

Mesem trenyuh temah ngondhok-ondhok Hyang Kuwera midhanget ature Prabu dasamuka kang mangkono iku, mula gya mudhun saka palenggahan ingkang rayi dirangkul-rangkul, dikekep lan diarasi kaya bocah cilik. Rerangkulan sarwi tetangisan sedulur kakang adhi iku, kaya-kaya sirna ilang sakehing rasa gela lan cuwa, anane mung rasa tresna kawimbuhan kangen.

Ana rasa syukur wor lan bungah jroning tyas Sang Hyang Kuwera, dene ingkang rayi kang sasuwene iki mung tansah nyebar memala lan nguja hawa brahala teka bisa owah malah kepara malik grembyang dadi titah kang duwe rasa kang banget aluse. Jroning tyas anggraita mijil pangalembana marang para sepuh kang wis padha jinempana ing angin, yeku ingkang Rama Sang Resi Wisrawa klawan Sang Prabu Sumali kang pranyata darbe turun kang gelem mertobat saka kaluputan lan dosa. Yen maune jagat padha alok lan maido lamun ora pantes yen Dasamuka ngono trahing Resi Wisrawa Sang Pamedhar Sastra Jendra Yuningrat, awit saka tindak lan tekune kang mung tansah nyebar pitenah. Mangka samengko jagat bakal cingak lamun uninga pranyata Sang Rahwana kuwawa nulad lekase ingkang Eyang Prabu Sumali kang ing pethiting yuswa klakon rinuwat sipating diyu.

Nglambrang angen-angene Sang Hyang Danapati, mendah endahing panguripan ing nagara Alengka kang rinaton dening Nalendra apaes Diyu kang sekti mandraguna lan darbe pangrasa kang lungit lan alus, kebak rasa asih lan tresna marang sesama, jrih ing tumindak dudu lan tansah kayungyun ing laku utama.

“Kakang Pukulun” dumadakan Sang Rahwana mecah sepining pasamuan “ya gene kakang Pukulun banjur kendel kanthi kekembeng waspa? Apa Kakang isih ana rasa cuwa lan duka marang aku? Kakang, bot-boting ati gandrung kepengin nebus kaluputan, aku wus prasetya jroning ati, lamun nggonku antuk pangaksamane Kakang Bathara kudu tinebus klawan nyawaku, aku iklas lan lila, yen ta sarate aku kudu ninggal kamukten praja Ngalengka urip mor lan para sudra sempali lan kudu mati kanthi cara kang ngenes, aku ora kabotan, watone aku antuk palimirmane Kakang Danaraja sedulurku tuwa kang wus tau tak gawe sengsara lan cilaka. Mula Kakang aywa rangu lan aja tidha-tidha paring dhawuh marang adhimu aku, apa kang kudu tak lakoni murih pun kakang lepas saka rasa lara lan kuciwa”.

Tansaya banter nggone karuna Sang Hyang Danaraja midhanget ature ingkang rayi. Tangis kabungahan lan katrenyuhan kang wor suh dadi siji, saya manteb rasaning ati lamun nyata yen dasamuka wus antuk nugrahaning Dewa kang rupa panuntuning rasa kang bakal anjog marang kautamaning gesang.

“Kadanging pun Kakang, Dasamuka, sumurupa ya dhi, yegtine kanthi lekase si adhi kang nggetuni tumindak dudu kang kawuri lan kepengin miwiti urip kanthi ngambah dalaning kautaman iku, wus lebur sakehing rasa sengit lan nalangsane pun Kakang. Mula ya dhi aja kaduk ati nggonmu nggadhuh rasa kang luput. Prayoga si adhi enggal bali marang praja nindakake darmaning narendra kang asung leladi murih raharjaning para kawula. Mung pangestu lan pandongane pun kakang wae kang tansah njungkung lakune si adhi sajroning ngayahi pakaryan minangka pangayomaning kawula dasih ing Nagara Ngalengkadiraja”.

“Ha..ha..ha........” gumuyu lega Prabu Dasamuka krungu dhawuh sabdane Bathara Danaraja “byar padhang rasaning atiku kakang, yayah wong mlaku ing wayah panglong kedadak kepapag obor sewu, ayem lan adheming rasaku kaya tanem tuwuh kang nandhang kasatan ing wanci ketiga dawa, kedadak ketiban udan deres ing wanci labuh. Oooo, kakang Pukulun jimat pepundhenku, ngaturake panuwun kang tanpa upama awit saka palimirmane kakang Bathara marang aku adhimu sing wuta ing rasa tuna ing budi iki. Kakang, muga-muga kanthi pangestune kakang Pukulun aku bisa nindakakake kuwajibanku minangka pamong lan pangayomaning titah kang ngaup ing sangisore langit Ngalengka. Nanging, kakang gandheng sepisan rasa kangen lan kapangku marang kakang Bathara durung ilang, ngiras pantes kanggo nambahi kawruh kaprajan muga kakang Pukulun marengake aku kanggo sawantara dina cumondhok ing Kahyangan kene ya kakang ? Kakang Pukulun marengake ta ?”.

“Yen iku sing dadi kersane yayi Prabu, pun kakang babar pisan ora kabotan, samengko yayi Prabu manjinga ing papan palereman kang mapan ing pungkuran, dene pun kakang arep mbacutake nindakake prakaryan kang pinercayaake dening Hyang Girinata marang pun kakang”.

Sang Dasamuka gya nyembah banjur manjing pungkuran. Yen pamite marang ingkang raka mau Dasamuka arsa lerem, nanging nyatane ora ngono.lakune malah bablas manjing patamanan, ngulat-ulati ing ngendi dununge kembang Dewa Retna, yaiku kembang suci kang kinarya madhahi nyawane sakehing Wanara Pancawati kang samengko padha ngawula marang Prabu Ramawijaya. Miturut petungane Rahwana, kekuwatane Prabu Rama dumunung ing para Rewanda Pancawati, lamun sakehing kethek Pancawati bisa ditumpes mangka mesthi Prabu Rama bakal lumpuh lan ora bakal kuwawa ngrabasa Ngalengka kanggo ngrebut bali Dewi Sinta. Pancen Prabu Dasamuka wus uninga yen Prabu Danapati kang ing nguni diperjaya ora prapteng lampus malah kepara antuk nugrahaning Jawata dadi Dewa kang salah sijining kuwajibane ngreksa kayuwanane Kembang Dewa Retna, yaiku Kembang kang dadi panguripane Wanara Pancawati. Mula kanthi cara api-api ndandani kelakuwan banjur methuki Sang Danapati ing pamrih bisaa gampang nyidra Kembang Dewa Retna.

Prasasat wus kemput nggone ngubres isining taman, suprandene Kembang Dewa Retna babar pisan ora ditemokne. Malah sakehing juru taman kang kajibah ngreksa kayuwananing taman pisan padha wangsulan ora ngerti nalikane ditakoni ing ngendi papane Kembang Dewa Retna. Meh wae Prabu Dasamuka mupus lan arep murungake karepe nggone arep nyidra Kembang Dewa Retna, nanging dudu watake Dasamuka mupus lan murungake karsane kang nedya tumindak nalisir saka bebener. Mula sapisan maneh Prabu Dasamuka muter angen-angen, kepriye bisa antuk marga nemokake lan nyidra Kembang Dewa Retna. Wusnya meneng sauntara, Prabu Dasamuka kang dhasare lantip pikire wus antuk marga. Mula kanthi mesem kebak pangarep-arep Sang Nata nulya lukar busana kanarendrane, salin ngrasuk busana kadi dene jurutaman lan tumandang makarya tan prabeda kalawan kang dilakoni para juru taman.

“Lho sinuwun Prabu apa kang andika tindakake?” pitakone salah sijining Dewa kang apangkat Juru Taman “ing ngatase andika iku Narendra Gung Binathara, ya gene ing kene Paduka kersa nindakne pakaryane Abdi Juru Taman?”.

Kang krungu wangsulane Prabu Dasamuka kang mangkono mau padha manthuk-manthuk, wuwuh rasa asih lan kurmate marang Prabu Rahwana kang temen-temen Narendra gung Binathara kang gandrung marang pepoyaning kautaman. Nanging Prabu Dasamuka ora pati butuh rasa kurmate jawata Juru Taman. Nanging mung kanggo bisa ngawruhi ing ngendi dununge kembang Dewa Retna kang bakal dicidra.Wasana Sang Dasamuka klakon weruh kang lagi diupadi, mapan ing pojokaning taman, pinageran rajek wesi ana sawijining tetuwuhan kang mramong mawa cahya. Ora tidha-tidha maneh Sang Dasamuka wus wani mestheakake lamun iku kang sinebut Kembang Dewa Retna papan kanggo nyimpen nyawane sakehing wanara Pancawati. Mula Sang Nata gya ngulir pikir piye carane bisa kembang kang banget dialap sirnane iku. Kesuwen nggone mikir ora nemu dalan sing kepenak, wasana Dasamuka gya migunaake otote, rajek wesi kang ngubengi tanduran dijabut kanthi peksa, nuwuhake suwara kang pating grompyang ora karuwan. Kang mangkono iku ndadekne kageting para Juru taman, sigra dipprepegi.

“Heh Sang Prabu,ya gene Paduka ngrusak pagering Dewa Retna?” pitakone salah sijining Juru Taman alok-alok ndulu lekase Dasamuka kang mangkono iku.

“Heh Juru Taman” wangsulane Dasamuka katon asline “yen kowe kabeh isih kepengin slamet, aja kakehan omong, kemabng Dewa Retna iki kembangku arep tak gawa bali menyang Ngalengka”.

“Sang Prabu aja kaya mangkono. Wurungna kersa andika kang babar pisan ora bener iku. Tak aturi emut lekas andika kang mangkono iku bisa mbilaheni, awit bisa ketiban walate Hyang Suksma Kawekas”.

“Juru Taman Goblog. Kakehan wuwus. Aja padha nyedhak ben yen ana walate aku dhewe sing nanggung”.

Sulayaning rembug tan bisa diselaki, wasana dadi pancakara. Dasamuka dikrubut para Juru Taman, babar pisan ora kuwalahan malah para Juru Taman padha babak bundhas diajar Ratu Ngalengka kang dhasare sekti mandraguna iku. Sawise para Juru Taman Kadewatan iku padha rubuh, Dasamuka nulya mbedhol witing Kembang Dewa Retna digawa mlayu ninggalake Kahyangan arep bali menyang Negara Ngalengkadiraja. Jroning Cipta, mengko kembang Dewa Retna kang dadi papan panyimpenan nyawane sakehing wanara Pancawati iku bakal diobong neng tengahing Alun-alun, dimen pepes kekuwatane Prabu Rama. (insya'allah bersambung)

Arum Bekti Pertiwi- Lintang Putri sayekti

Putune mBah Binem sing ayu-ayu. Muga-muga besok dadi wong sing migunani tumrap bang
sa lan negarane. Amiin.

PANGERAN KEDUA

MAHDI AIMAN RAUSANIY
PANGERAN KEDUA
DARI mBAH MARWAH BIN MUHAMMAD IHSAN AL-AR'ANIY

guritan

Rustamadji :
LAKU
dalanku,
kabeh kang kena liniwatan nuruti krenteging ati, menyang ngendi? (ya gene pitakon kudu tumiba marang bayi kang lahir ing paran saka guwa garbane wong tuwa kang kabuncang ing tengahing sagara cangkriman?) kabeh sarwa maya lan aku tan kuwawa nulad lekasing akeh kang ngarani iku cetha!. Mung siji kang dadi gegebengan kang wus nelukne rasa lan pangangen-angen, yen laku iki ora mangkat, lagi lan saka lelungan, nanging nedya bali nadyan durung cetha asale ngendi.
dalanku nyata durung cetha lan ora selak aku butuh damar cecoloking laku, nanging ora ateges mripatku wuta babar pisan sing kudu manut dituntun dening sok sapaa kang rumangsa weruh. Aku butuh bali ora butuh dalan lan aku mesthi bisa awit nyatane kabeh kang ana dumunung ana sajero-Mu.
Jum’at Wage 25 Juni 2010.
LAYANG KANGGO KADANG SETYO BASUKI
Mung sakeplasan tanpa tilas kang bisa lawas, nalar kang weh weruh yektine urip, nanging karep tansah ngangseg, kepengin ngendhih cupeting mangsa lan suthik winatesan,
kang sakeplasan minangka pandadar lan sangat malumpat kang tumibane ing papan kang durung kinawruhan kajaba tumrap kang percaya
nyatane mung sakeplasan nanging iki jatining katemenan.
Bantul, 27 Juni 2010
CABAR
gendera rontek lan umbul-umbul ngekuwung
katuakan bung pring petung
kasangga ati-ati putung
bingung
lan gegering suwara tambur mung nambah perihe ati kang ajur
banjur?.
Jatitubanan, 28 Juni 2010

wongdesa

Rustamadji :

LAYANG KANGGO MAS RATNO

dumeling ing telenging kuping

pituturmu kang sumendhe wahyu

nulad lekasing para guru kang wus makahyangan :

ing antarane telung puluh enem

jurus pira kang kawitan ana ?

tansah kepatri ing telenging ati

apa kang diayati eyang Suradiwirya ing nguni

temah kuwawa mbabar jurus siji, kinarya napaki bumi, nyebar basuki.

Mung pangestu lan pandongamu muga nyartani laku kang lagi tak wiwiti.

Kedunggalar, 2009

LAYANG KANGGO AC NAJAMUDIN

Ana manuk mabur dhuwur

ngungkuli langit

kekalangan ngiteri kiblat papat nginceng-nginceng wewadine jagat

wusing kemput ngulandara

alon tumiyup ing pangkon

nyungging lelabuhan kang bakal linakon.

Kedunggalar, 2009

mBah Marwah dan mbah Binem

Orang-orang nan sederhana namun punya cita-cita, kemauan dan tekad, akhirnya Tuhanpun menolong dan mengabulkan cita-cita dan harapan mereka.